Mảng nghề dịch công chứng với nhân lực và quy định quản chế

Nói cho chính xác thì mảng nghề dịch công chứng chưa có quy định ràng buộc chặt chẽ hay mang lại sự đảm bảo nào cho người đi thuê dịch vụ, còn nhân lực hiện đang có chiều hướng gia tăng vì nhu cầu dịch công chứng cũng đang tăng dần.

Cung không tăng nều cầu không tiến, thực tế trong vài năm gần đây nhu cầu dịch công chứng mỗi lúc một lớn, các công ty và văn phòng có nhận thuê làm dịch công chứng đang mọc lên khá nhiều, nhân lực cho nghề này cũng theo đó tăng dần, chủ đạo thực thi công việc này vẫn là dân trong nghề biên dịch. Nếu dạo một vòng ngắn trên mạng sẽ thấy không ít nơi quảng cáo đủ các hình thức thực hiện mà hầu hết là nhắm đến yêu cầu nhanh của khách, đơn cử như dịch công chứng lấy ngay chẳng hạn, nhưng không phải ở đâu và với bất kỳ văn bản nào cũng có thể làm được như lời giới thiệu hay ho đấy, nạn kém chất lượng lẫn lừa đảo xảy ra là không ít ở thị trường này.


Gần đây phía cơ quan chức năng có ra một luật mới ảnh hưởng lớn đến dịch công chứng, nhưng không phải về mặt thắt chặt an ninh quản chế chất lượng gì mà đơn thuần là tăng thêm đối tượng có thể thực hiện chức năng dịch công chứng này, theo như vài nơi nói thì có vẻ muốn giảm tải và đáp ứng nhiều hơn nhu cầu này của người dân.

Suy ngẫm về nghề dịch công chứng và nhân lực trong thời hiện tại

Phát triển là từ thích hợp để nói về tình hình hiện nay của nghề dịch công chứng, thực ra trước kia nó chỉ có thể được gọi là một công đoạn hoặc một dịch vụ ngắn hạn ít ỏi trong xã hội, bấy giờ chuyện đi lại hay bắt tay với nước ngoài còn khá hiếm, bản thân dịch công chứng là một văn bản hoặc hồ sơ được chuyển ngữ đồng nhất ý văn giữa hai bên khác ngôn ngữ, do đó trước kia nhu cầu dịch công chứng không nhiều, nhân lực cũng rất có hạn, chẳng đáng gọi là một nghề. Giờ đây mọi thứ đều đã khác, lớn mạnh và cần lực lượng lớn để vận hành, nghề dịch công chứng dưới cái nhìn của giới trẻ trở nên khá thú vị và có thu nhập không tệ đối với dân theo đam mê ngoại ngữ, hay nói theo một góc nhìn khác thì nó "có ăn" hơn đi làm biên dịch sách và tài liệu thông thường.

Dù vậy thì bản thân hồ sơ cần dịch công chứng sẽ luôn có tính pháp lý đặc thù bên trong, nói cho quen thuộc một chút là công chứng xác thực từ phòng tư pháp cho bản dịch, vì vậy không thể qua quýt hay phạm lỗi nhỏ nào trong quá trình chuyển ngữ, đòi hỏi kẻ thực hiện việc dịch công chứng phải tỉ mỉ và phải rất cẩn thận trong từng câu chữ. Rất tiếc, đây không chỉ là chuyên môn ngôn từ mà còn là kế sinh nhai, chuyện kinh doanh giữa các văn phòng công ty với nhau, lắm lúc vì đua ganh mà đẩy nhanh tiến độ mặc cho chất lượng và giá trị sau cùng của hồ sơ có bị bác bỏ mà quá trình làm dịch công chứng rất cẩu thả, thậm chí con dấu trên đó cũng dễ dàng bị hủy nếu bị thanh tra ra là sai phạm. Tất cả khiến ngành này xuất hiện những điều về dịch công chứng đáng để suy ngẫm không chỉ về chất lượng bản dịch sau cùng mà còn là cái tâm của người làm dịch công chứng, liệu có chút gì xót lại của một dịch giả từng đam mê nhiệt huyết với lĩnh vực ngoại ngữ mà họ từng say đắm và trân trọng?

Phân vùng dịch công chứng chuyên ngữ riêng và quy định mới

Chỉ nói riêng về chuyện đi tìm nơi để thuê làm dịch công chứng thì đã có những lựa chọn rất khác nhau, mỗi một khu vực sẽ có lực lượng dịch giả giỏi chuyên về một số ngoại ngữ nhất định, và dựa theo đó thì họ cũng có chữ ký được đăng ký trước tại phòng tư pháp tương ứng với ngoại ngữ mà họ giỏi, bởi thế hồ sơ cần dịch công chứng sẽ không phải lúc nào cũng được làm hoàn toàn bởi nơi được thuê, đôi khi phải chuyển đi đến khu vực chuyên về ngôn ngữ của hồ sơ đó để tiến hành dịch và xin con dấu hợp lệ, xu hướng dịch công chứng tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh là đại biểu lớn minh họa cụ thể và rõ ràng cho sự phân chia khu vực chuyên môn trong nghề dịch công chứng này. Tiếc là do lòng tham và bất chính trong khi hành nghề mà nhiều nơi vẫn nhận những hồ sơ có ngoại ngữ mà họ không chuyên và không có sẵn tư cách pháp nhân để tiến hành dịch công chứng theo đúng quy định, luồn lách để có con dấu hoặc kéo dài thời gian với khách để chuyển hồ sơ đó đi nơi khác làm giúp, thời gian bị hao phí và tính hợp pháp bị bác bỏ về sau là những rủi ro luôn tiềm ẩn.

Phía cơ quan chức năng đã từng đổi mới quy định quản lý thị trường dịch công chứng thuộc hàng mới nổi này, tuy nhiên việc thiếu kinh nghiệm lẫn năng lực khiến các quy định ban hành chỉ ở mức cầm chừng, hầu như chẳng có giá trị bảo vệ người đi thuê làm dịch công chứng, chỉ có thể truy trách nhiệm đúng sai và hợp pháp hay không sau khi thanh tra tận về sau. Quy định mới ra như đã nói ở đầu bài này thì vẫn không cải thiện tình hình đó, chỉ là tăng thêm nguồn lực thực hiện dịch công chứng, thế quy định mới ảnh hưởng đến dịch công chứng ra sao? Nói cho thẳng thắn thì chưa rõ có giảm tải và tăng tần suất giải quyết nhu cầu dịch công chứng đang tăng cao kia hay không, nhưng sự cạnh tranh sẽ gay gắt hơn là điều khó tránh, theo quy định mới thì ngoài những công ty và văn phòng chuyên môn về dịch thuật thì sắp tới cả bên phòng công chứng công lẫn tư nhân đều có quyền đứng tên đăng ký đi làm dịch công chứng một cách hợp lệ. Đối thủ mới, cuộc chiến mới, cam go hơn, và có thể là cả loạn lạc hơn.

Kết lại thì nghề dịch công chứng mới nổi này vẫn cần một quy định chặt chẽ có thể bình ổn được tình hình bấp bênh về chất lượng, khó kiểm soát về độ tin cậy của pháp lý, nhân lực có thể đang tăng cho thấy sự phát triển cần có nhưng quản chế không đủ sức chỉ khiến nghề dịch công chứng mỗi lúc một tệ mà thôi.